Η θερμοπυρηνική βόμβα βαρύτητας B61 αποτελεί το κύριο πυρηνικό όπλο των ΗΠΑ

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η οικονομική ισορροπία των δύο πυρηνικών δυνάμεων διαταράχτηκε, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός καινούριου πυρηνικού σκηνικού στη διεθνή αρένα που οδηγεί μοιραία στην  αναδιαμόρφωση των πολιτικών τους στον τομέα των πυρηνικών όπλων. Το υπάρχον δόγμα είναι υπέρ της ύπαρξης μιας βιώσιμης πυρηνικής αποτρεπτικής δύναμης, η οποία θα κινείται στα πλαίσια του “Assured destruction principle:Αρχή της βέβαιης καταστροφής του επιτιθέμενου”. Δηλαδή σύμφωνα με την επικρατούσα αντίληψη των διαχειριστών των πυρηνικών οπλοστασίων οι στρατηγικές πυρηνικές δυνάμεις πρέπει να έχουν την κατάλληλη ισχύ και ικανότητα για να καταστρέψουν μεγάλο μέρος της υποδομής των επιτιθέμενων κρατών. Ειδικότερα οι δύο βασικές απαιτήσεις που διαμορφώνουν την πολιτική των υπερδυνάμεων είναι:

α) Η ανάγκη να διαθέτουν ένα ικανό αποτρεπτικό μέσο, χωρίς παράλληλα να παραβιάζουν τις διεθνείς συνθήκες.

β) Η απαίτηση να υπάρχει η δυνατότητα να απεμπλακούν από τις διεθνείς δεσμεύσεις τους και να συγκεντρώσουν ταχύτατα πρόσθετα πυρηνικά όπλα σε περίπτωση πολέμου.

Παράλληλα όμως ασφαλώς η εξέλιξη και ο σχεδιασμός των πυρηνικών όπλων (π.χ στις  ΗΠΑ η έρευνα αυτή γίνεται στα τρία μεγάλα ινστιτούτα Los Alamos National Laboratory, Sandia National Laboratory, Lawrence Livermore National Laboratory), δίνουν νέα ώθηση στον τομέα αυτό, αφού οδηγούν σε νέα, σύγχρονα και κυρίως ασφαλέστερα για τους ιδιοκτήτες τους όπλα, τα οποία ανταποκρίνονται στις σημερινές απαιτήσεις σχεδιασμού.

Οι απαιτήσεις αυτές είναι:

Α)        Επιβιωσιμότητα

Τα πυρηνικά όπλα πρέπει να είναι επιβιώσιμα, με την έννοια ότι πρέπει να μην είναι ευάλωτα στις εχθρικές επιθέσεις. Για παράδειγμα, τα αυτοκινούμενα ή υποβρυχιακά πυρηνικά συστήματα είναι επιβιώσιμα συστήματα που δεν προκαλούν εχθρικές επιθέσεις, αφού δεν απειλούν άμεσα (είναι κυρίως συστήματα αντεπίθεσης) και ασφαλώς δεν βάζουν σε πειρασμό τους ιδιοκτήτες τους, αφού δεν υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν με την αρχική επίθεση των αντιπάλων.

Β)        Ευελιξία

Τα πυρηνικά όπλα πρέπει να είναι ευέλικτα και να ανταποκρίνονται σε ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, ακόμη και στην προστασία των συμμάχων. Η ευελιξία επιτυγχάνεται με την κατασκευή όπλων ενός μεγάλου φάσματος εκρηκτικής απόδοσης και την βελτίωση των αντιστοίχων βεληνεκών των μέσων μεταφοράς, ώστε να ανταποκρίνονται σε μια ποικιλία στόχων.

Γ)        Στρατιωτική αποτελεσματικότητα

Τα πυρηνικά οπλοστάσια πρέπει να είναι ικανά να καταστρέψουν ένα πλήθος κρίσιμων στόχων. Η αποτελεσματικότητα είναι συνάρτηση της ευστοχίας καθώς και της αύξηση του βαθμού καταστροφής του.

Δ)        Οικονομική επιβιωσιμότητα

Ασφαλώς ο σχεδιασμός και η κατασκευή των πυρηνικών όπλων  πρέπει να εξασφαλίζουν ότι δεν θα πλήττεται παράλληλα και η οικονομία της ιδιοκτήτριας χώρας. Ειδικά αυτό το θέμα έχει οδηγήσει στη δημιουργία πλήθος προγραμμάτων ελέγχου όπλων “Arms Control” στις πυρηνικές δυνάμεις, που συχνά ματαιώνουν ή διακόπτουν ορισμένα προγράμματα κατασκευής συγκεκριμένων όπλων.

Ε)        Διακριτική ικανότητα

Ένα πυρηνικό όπλο πρέπει να ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στον άμαχο πληθυσμό και να μεγιστοποιεί την καταστροφή των στρατιωτικών στόχων. Αυτό σημαίνει ότι τόσο η απόδοση, όσο και η ευστοχία των μέσων μεταφοράς, πρέπει να επιλέγεται με γνώμονα τα παραπάνω στοιχεία.

ΣΤ)     Ασφάλεια

Οι πυρηνικές δυνάμεις πρέπει να είναι ασφαλείς για τους ιδιοκτήτες τους, ώστε κατά τη μεταφορά τους και την αποθήκευσή τους να μην υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος. Επίσης πρέπει η χρήση τους να μπορεί να γίνει μόνο από τους ιδιοκτήτες, ενώ παράλληλα να αδρανοποιούνται στα χέρια τρομοκρατών ή εχθρικών δυνάμεων. Αυτό επιτυγχάνεται τόσο με επισταμένη έρευνα στον τομέα των ατυχημάτων, όσο και με τη χρήση ειδικών συνδυασμών (PALS: Permissive Action Links). Οι σημερινές πυρηνικές κεφαλές χαρακτηρίζονται ως One-point safe, αφού ακόμη και αν ριφθούν από μεγάλο ύψος, χωρίς τον κατάλληλο προγραμματισμό δεν θα εκραγούν.

YouTube Preview Image

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την αιφνιδιαστική παρουσία των δύο νεότευκτων πυρηνικών δυνάμεων, της Ινδίας και του Πακιστάν, η πυρηνική πολιτική των δεδηλωμένων πυρηνικών δυνάμεων παίρνει καινούρια δυναμική.

Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών κατευθύνονται στη συντήρηση και βελτίωση των ήδη υπαρχόντων συστημάτων και όχι στη συσσώρευση ποσοτήτων. Ειδικότερα οι απαιτήσεις αυτές ανάγονται στις ακόλουθες συνθήκες:

1) Η ηγεσία των υπουργείων άμυνας εστιάζει με συνέπεια στο θέμα της συντήρησης και βελτίωσης των πυρηνικών οπλοστασίων.

2) Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη βραχυβιότητα του έμψυχου και άψυχου υλικού του πυρηνικού οπλοστασίου, η οποία επιβάλει επισταμένη προσοχή στη βελτίωση και διατήρηση της υπάρχουσας υποδομής.

3) Δημιουργούνται περίοπτες συνθήκες καριέρας, τόσο για στρατιωτικούς, όσο και για επιστήμονες, οι οποίες εξασφαλίζουν ικανό αριθμό ταλαντούχων νέων ειδικών.

4) Τα επιδιωκόμενα αμυντικά προγράμματα είναι της μορφής end-to-end (Κατασκευή-Διάταξη-Επιχείριση), χαρακτηριζόμενα από επίπονες ρεαλιστικές διακλαδικές ασκήσεις.

5) Εξασφαλίζεται η ύπαρξη δυνατότητας τροποποίησης των υπαρχόντων συστημάτων χωρίς τη χρήση πυρηνικών δοκιμών. Ειδικά στις ΗΠΑ σήμερα συντελείται μια πρωτοφανής στρατιωτικοποίηση της επιστήμης αφού το αντίστοιχο υπουργείο εθνικής άμυνας δίνει το ποσό των 200 εκ. δολ. σε πέντε ανάδοχα πανεπιστήμια (Stanford, Utah, Chicago , Caltech, Illinois) για να εκπονήσουν ερευνητικά προγράμματα προσομοίωσης πυρηνικών όπλων, στους υπερυπολογιστές που για τον λόγο αυτό κατασκευάστηκαν. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, οι πυρηνικές δοκιμές στο περιβάλλον θα είναι πια άχρηστες ενώ παράλληλα κανείς δεν θα γνωρίζει σε πιο στάδιο εξέλιξης είναι τα μοντέρνα πυρηνικά όπλα.

6) Εξασφαλίζεται με την απόσυρση συστημάτων ξεπερασμένης τεχνολογίας ικανός αριθμός κονδυλίων για την επίτευξη των παραπάνω στόχων.

Ως παράδειγμα επιστημονικής διαχείρισης πυρηνικού οπλοστασίου, μπορούμε να αναφέρουμε τις συνιστώσες του προγράμματος που εξαγγέλθηκε από το DOD των ΗΠΑ.

α) Διατήρηση των υπαρχόντων πυρηνικών γνώσεων
  • Εξασφάλιση ικανού εξειδικευμένου στρατιωτικού και επιστημονικού προσωπικού
  • Πυρηνική εκπαίδευση
  • Επιχειρησιακές ασκήσεις
  • Διαχείριση πυρηνικών ατυχημάτων
  • Συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία
  • Συνεργασία με τους συμμάχους
β) Έρευνα στον τομέα της τεχνολογίας των πυρηνικών όπλων
  • Ερευνητικά προγράμματα εθνικών ινστιτούτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
γ) Μελέτη της φαινομενολογίας και της τεχνολογίας αμυντικής θωράκισης
  • Ανάγκη των αμυντικών και επιθετικών απαιτήσεων
  • Επιπτώσεις εκρήξεων και αλληλεπίδραση στόχου-όπλου
  • Ραδιοβιολογική αμυντική έρευνα
  • Προγράμματα προσομοίωσης πυρηνικών όπλων
  • Προγράμματα προσομοίωσης πυρηνικών εκρήξεων

δ) Συντήρηση και συμπλήρωση των γνώσεων και αποτελεσμάτων των πυρηνικών όπλων.

Η ανατροπή του διεθνούς πυρηνικού σκηνικού οδήγησε επίσης στη λήψη πρωτοβουλιών για το μέλλον, οι οποίες επιγραμματικά είναι:

α) Επανεξέταση των πηγών κινδύνου πυρηνικής ανάφλεξης. Φυσικά υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος από νεότευκτες και άπειρες πυρηνικές δυνάμεις παρά από τις δεδηλωμένες.

β) Τερματισμός των πυρηνικών δοκιμών και δημιουργία εναλλακτικών μεθόδων έρευνας και συντήρησης.

γ) Μείωση του πυρηνικού οπλοστασίου και αύξηση της ευελιξίας και της μακροβιότητας.

δ) Δημιουργία στρατηγικού περιβάλλοντος όπου οι πυρηνικές δυνάμεις θα συνεχίσουν να είναι μια ισχυρή αποτρεπτική δύναμη, αλλά δεν θα έχουν την έμφαση της ψυχροπολεμικής περιόδου.

Διαβάστε περισσότερα στην μονογραφία ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΠΛΩΝ του Δρ. Θεοδώρου Λιόλιου

Κάντε ένα σχόλιο