Ο ακτιβιστής κ. Στέργιος Πραπαβέσης αφέθηκε ελεύθερος μετά το επεισόδιο στη ΔΕΘ όπου εκσφενδόνισε ένα παπούτσι κατά του Πρωθυπουργού διότι ο Πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου δεν υπέβαλε έγκληση (δεν ζήτησε δηλαδή την ποινική του δίωξη). Όμως ο ακτιβιστής γιατρός θεωρητικά τουλάχιστον δεν έχει ξεφύγει τελείως από τις πιθανές νομικές επιπτώσεις της πράξης του.

Ειδικότερα ο Πρωθυπουργός είχε δικαίωμα να υποβάλει έγκληση σύμφωνα με το άρθρο 368 του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ) που αφορά το αδίκημα της «έργω εξύβρισης» (δηλαδή έμπρακτης εξύβρισης) που προβλέπεται από την παρ.1 του άρθρου 361 του ΠΚ. Η έγκλιση αυτή μπορεί να κατατεθεί εντός τριμήνου και μόνο τότε μπορεί να ασκηθεί ποινική δίωξη κατά του εγκαλούμενου. Αφού ο Πρωθυπουργός επέλεξε να μην υποβάλει έγκληση θα περίμενε κανείς ότι μετά την παρέλευση τριμήνου η πράξη αυτή δεν μπορεί να διωχθεί πλέον ποινικά. Όμως δεν είναι έτσι. Ο νόμος για ανάλογες περιπτώσεις έχει αφήσει ένα παράθυρο στον εισαγγελέα για αυτεπάγγελτη δίωξη καθώς και σε κάθε Έλληνα πολίτη για την υποβολή μήνυσης.

Ειδικότερα μετά το προαναφερθέν άρθρο 361 υπάρχει ένα ιδιόμορφο άρθρο 361Α (με εκθέτη άλφα κεφαλαίο!) περί «απρόκλητης έμπρακτης εξύβρισης». Η πράξη αυτή (και το σχετικό άρθρο) εξαιρέθηκαν από το άρθρο 368 του ΠΚ που αναφέρει ποια άρθρα υπάγονται στο καθεστώς της έγκλησης. Το άρθρο αυτό που αναφέρει ότι «Με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών τιμωρείται η έμπρακτη εξύβριση (άρθρο 361 παρ.1), αν έγινε χωρίς πρόκληση από τον παθόντα.» Συνεπώς, αφού το έγκλημα δεν αναφέρεται ρητώς στον κώδικα ως κατ’ έγκληση διωκόμενο τότε είναι αυτεπαγγέλτως (άρθρο 36 ΚΠΔ) διωκόμενο και μπορεί να το μηνύσει και οποιοσδήποτε τρίτος.

Το άρθρο αυτό είναι ότι απέμεινε από τον παλιό νόμο 4000/1958 περί τεντιμποϊσμού . «Ο Nόμος 4000 ψηφίστηκε από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1958 και ήταν ο νόμος που καθόριζε την αντιμετώπιση των νεαρών ταραχοποιών, που ήταν γνωστοί ως τεντιμπόις. Με βάση το νόμο αυτό, τιμωρούνταν η εξύβριση. Η αστυνομία συνελάμβανε όσους νεαρούς έριχναν γιαούρτι ή φρούτα σε ηλικιωμένους και γυναίκες και τους οδηγούσε στο κρατητήριο, όπου γινόταν σε αυτούς κούρεμα με την ψιλή και τους έσκιζαν τα ρεβέρ από τα παντελόνια τους. Ο Νόμος ήταν αμφιλεγόμενος και προήγαγε τη διαπόμπευση. Επίσης, όριζε ότι θα ασκούνταν δίωξη και εναντίον των γονέων των ανήλικων ταραξιών. Ο Νόμος 4000 άρχισε να εφαρμόζεται στις 3 Σεπτεμβρίου του 1958, όταν τέσσερις νεαροί που είχαν προβεί σε πράξεις εξύβρισης, διαπομπεύτηκαν στους δρόμους της Αθήνας, κουρεμένοι σύρριζα και δεμένοι με χειροπέδες. Η ομώνυμη ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη, παρουσιάζει το Νόμο και την εφαρμογή του. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Νόμος 4000 καταργήθηκε το 1983. Η τελευταία φορά που εφαρμόστηκε ήταν το 1981 (βλ Wikipedia)».

Αν θυμηθούμε την παρόμοια επίθεση που είχε δεχθεί ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος από ένα άλλο ακραίο ακτιβιστή ο οποίος πέταξε ένα πλαστικό ποτήρι καφέ πάνω στο κοστούμι του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου. Φυσικά το πολιτικό και ηθικό ανάστημα του νυν ΥΕΘΑ δεν του επέτρεψε να υποβάλλει έγκλιση κατά του εν λόγω πολίτη πλην όμως μήνυση υπέβαλλε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ και υπήρξε σύμφωνα με δημοσιεύματα αυτόφωρη διαδικασία (η προθεσμία της οποίας έχει παρέλθει ούτως η άλλως για τον κ. Πραπαβέση)

Εξαιρετική είναι η αναφορά που έγινε στο blog NOMIKA NEA (Law Blog) αγνώστου σχολιαστή την οποία μελετήσαμε, υιοθετούμε και αντιγράφουμε: Στην αγόρευση του ο εισαγγελέας για σχετική υπόθεση ΤρΠλημΠατρ 2707/1997 (Υπερ 1997.1289) αναφέρει: «Για την προέλευση της διάταξης και το αυτεπάγγελτο της δίωξης: “Πρόγονος λοιπόν της διατάξεως αυτής είναι το ν.δ. 4000/59, που καταργήθηκε με τον ν. 1366/83, που τυποποιούσε τη σχετική με αυτή της υπό κρίση διατάξεως συμπεριφορά, όπως αυτή οριζόταν ειδικώς στο άρθρο 2 αυτού, ορισμένου εγκληματολογικού τύπου ανθρώπων, με χαρακτηριστικά όπως α)τη νεαρή ηλικία και β)την τάση αρνήσεως των κατεστημένων και αμφισβητήσεως των παραδεδειγμένων αξιών. Τέτοιος δε αντικοινωνικός τύπος, που ήταν το υποκείμενο του εγκλήματος, ήταν ο λεγόμενος «Τεντυμπόη» της εποχής με ορισμένη ελκύουσα αμέσως την προσοχή εξωτερική εμφάνιση και με δράση κυρίως ομαδική. Σε αντικατάσταση λοιπόν του ανωτέρω νομοθετήματος, που την επέβαλε η νέα αντίληψη του νομοθέτη για την αξιόποινη συμπεριφορά ορισμένης εγκληματολογικής κατηγορίας ανθρώπων, θεσπίστηκε με το άρθρο 19 του Ν. 1419/84 η υπό κρίση διάταξη σε μια αδιάσπαστη ενότητα με τις διατάξεις του άρθρου 18 του ιδίου νόμου για την απρόκλητη σωμ. Βλάβη και 21 για τις διακεκριμένες περιπτώσεις φθοράς. Και οι τρεις αυτές διατάξεις αποβλέπουν στην αντιμετώπιση της σύγχρονης μορφής βίας που αποκαλείται «Χουλιγκανισμός». Η μορφή αυτή συνίσταται ως γνωστό στην ανάπτυξη καταστρεπτικής δραστηριότητος σε βάρος προσώπων ή πραγμάτων χωρίς καμία αιτία, παρά μόνο την ικανοποίηση της επιθετικότητας ως αυτοσκοπού και έτσι την ψυχική εκτόνωση των δραστών, τους οποίους τίποτα δεν συνδέει με τα θύματά τους»

Ακόμη πιο ενδιαφέρον, βέβαια, είναι το γεγονός ότι στη δίκη αυτή ο εισαγγελέας πρότεινε την απαλλαγή του κατηγορουμένου για “γιαούρτωμα” υπουργού με το εξής σκεπτικό: «Στοιχείο λοιπόν της αντικειμενικής υπόστασης των ανωτέρω εγκλημάτων (και του υπό κατηγορία) είναι η τέλεση της πράξεως χωρίς πρόκληση από τον παθόντα που την καθιστά και διακεκριμένη μορφή των εγκλημάτων που εμπεριέχουν τη ρήτρα αυτή στην αντικειμενική τους υπόσταση. Ο όρος αυτός δεν εννοεί βέβαια να μην προκάλεσε το δράστη ο παθών. Γιατί τότε όλες οι εξυβρίσεις θα ήταν απρόκλητες. Εξάλλου ο κανόνας είναι να τελείται το έγκλημα (κάθε έγκλημα) χωρίς πρόκληση από τον παθόντα και όταν τελείται με πρόκληση τούτου να υπάρχει ελαφρυντική περίσταση για τον δράστη. Δεν θα μπορούσε λοιπόν κάτι το κανονικό ν’ αναχθεί από το νομοθέτη σε διακεκριμένη μορφή εγκλήματος. Η ρήτρα λοιπόν αυτή πρέπει να επικεντρώσει την προσοχή μας στις περιστάσεις της πράξης με κριτήριο αν η πράξη έγινε με κάποιο κίνητρο ή αν έγινε χωρίς να υπάρχει κανένα στοιχείο σύνδεσης του δράστη με το θύμα σε κανένα επίπεδο σχέσεων προσωπικό ή κοινωνικό, όταν δηλ. ο δράστης δεν είχε κανένα λόγο να στραφεί κατά της τιμής του συγκεκριμένου προσώπου, αλλά ο στόχος του ήταν το γένος του εννόμου αγαθού της τιμής (λ.χ. η τιμή του Α ή του Β ή του Γ) και η εξατομίκευση έγινε τυχαία. Θα μπορούσε αντί για τους συγκεκριμένους παθόντες να ήταν στόχος της έργω εξύβρισης οποιοσδήποτε άλλος που συμπτωματικά βρέθηκε μπροστά του. {…}

Με βάση όμως τα ανωτέρω περιστατικά φρονούμενο ότι η με τέτοιο τρόπο εκδηλωθείσα συμπεριφορά του κατηγορουμένου δεν τυποποιείται στη νομοτυπική μορφή της διατάξεως του άρθρου 361 Α παρ. 1 ΠΚ, διότι δεν ήταν χωρίς νόημα, χωρίς κίνητρο η πράξη του. Δεν εκδήλωσε την εγκληματική του συμπεριφορά σε βάρος των παθόντων, με τους οποίους, πέραν της δυσαρέσκειας που τον διακατείχε εναντίον τους για τους προαναφερθέντες λόγους, είχε επί πλέον συνδεθεί, όπως κατέθεσαν οι μάρτυρες υπερασπίσεως, στα πλαίσια ενός πολιτικού διαλόγου που είχε ήδη αρχίσει με συναντήσεις είτε στο Υπουργείο είτε στο Εργατικό Κέντρο Πατρών, συμπτωματικά κι επειδή απλώς οι παθόντες είχαν ένα κακό συναπάντημα μαζί του. Δεν είναι λοιπόν ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος ο εγκληματολογικός τύπος δράστη με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που τυποποιείται στη διάταξη του άρθρου 361 Α παρ. 1 ΠΚ και θα πρέπει το Δικαστήριό σας να προβεί σε επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας, κατ’ άρθρ. 371 παρ. 3 ΚΠΔ από απρόκλητη έμπρακτη εξύβριση σε έργω εξύβριση του άρθρου 361 ΠΚ. Δεδομένου όμως ότι για την τελευταία κατ’ έγκληση διωκόμενη αξιόποινη πράξη δεν υπάρχει υποβολή εκ μέρους των παθόντων της σχετικής εγκλήσεως σε βάρος του κατηγ/νου, θα πρέπει ακολούθως να κηρύξετε απαράδεκτη την ασκηθείσα σε βάρος του ποινική δίωξη»

Το Δικαστήριο υιοθέτησε (κατά πλειοψηφία) την άποψη του Εισαγγελέα και απάλλαξε τον κατηγορούμενο.

Κατά συνέπεια αν και ο κ. Στέργιος Πραπαβέσης έχει διαφύγει τον κίνδυνο της αυτόφωρης διαδικασίας δεν έχει διαφύγει τον πιθανό κίνδυνο της υποβολής μήνυσης από οποιονδήποτε πολίτη και άσκηση ποινικής δίωξης αυτεπαγγέλτως από οποιονδήποτε εισαγγελέα για την πράξη του αυτή εντός της πενταετίας που προβλέπεται η παραγραφή των πλημμελημάτων.
Φυσικά η παρούσα ανάλυση καμία ενοχή η κατηγορία δεν προσάπτει στον κ. Στέργιο Πραπαβέση απλώς παρατίθεται για ακαδημαϊκούς και επιστημονικούς λόγους. Η άποψη του Ελληνικού Κέντρου Ελέγχου Όπλων είναι ότι οποιαδήποτε ένδικα μέσα ασκηθούν θα βλάψουν την εικόνα αυτού που θα τα καταθέσει η θα τα ασκήσει και δεν θα ωφελήσουν την Ελληνική κοινωνία η οποία έχει την ικανότητα να κρίνει τις πράξεις όλων μας.

Σε κάθε περίπτωση οι Έλληνες πολίτες δεν πρέπει να παρασύρονται σε τέτοιες ενέργειες πιστεύοντας ότι δεν κινδυνεύουν επειδή για επικοινωνιακούς λόγους οι πολιτικοί (και όποιος άλλος βάζουν στόχο) δεν θα υποβάλουν έγκληση.

Κάντε ένα σχόλιο