Με αφορμή τη συμπλήρωση 11 ετών από τη δεύτερη σύγκρουση του Λιβάνου, επικαιροποιείται η περίπτωση της υβριδικής σύγκρουσης, καθώς έχει λεχθεί ότι η προειρημένη σύρραξη αποτέλεσε αφετηρία για αυτή τη «νέα» μορφή αντιπαράθεσης. Ο υβριδικός πόλεμος απαντάται και ως non-linear war (μη γραμμικός πόλεμος), hybrid threat (υβριδική απειλή), ή non-traditional war (μη παραδοσιακός πόλεμος).
Ο υβριδικός πόλεμος αφορά ένα είδος «αναμέτρησης» στη διάρκεια της οποίας γίνεται χρήση του συνόλου των διατιθέμενων πόρων ενός κράτους και του αποθέματος ισχύος, συνδυάζοντας συμβατικές και ανορθόδοξες επιχειρήσεις, καθώς επίσης και πολιτικά μέσα (πολιτικο-οικονομική διάσταση της σύγκρουσης). Εκτεταμένη θεωρείται και η χρήση μορφών Κυβερνοάμυνας (cyber war), καθώς επίσης και πληροφοριακών μέσων (μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης). Αυτή ακριβώς η «συνύπαρξη» συμβατικών και ανορθόδοξων στοιχείων και τακτικών, οδήγησε στη χρήση του επιθέτου «υβριδικός». Στη διάρκεια της υβριδικής σύρραξης χρησιμοποιούνται ταυτοχρόνως δυναμικοί συνδυασμοί συμβατικών και μη τακτικών, τρομοκρατικών επιθέσεων και εν γένει εγκληματικών ενεργειών, ενώ η συγκεκριμένη έννοια μπορεί να απαντάται στις πολεμικές επιχειρήσεις ενός κρατικού ή μη κρατικού δρώντος. Συνήθως αφορά τη σύγκρουση μεταξύ κρατικών ενόπλων δυνάμεων και τρομοκρατικών/παραστρατιωτικών οργανώσεων.
Η συγκεκριμένη νεωτερικότητα δραματοποιήθηκε ως προς την πραγματική της διάσταση από μερίδα δυτικών αναλυτών και υπερπροβλήθηκε ως μια έννοια δραστικού επαναπροσδιορισμού των αρχών διεξαγωγής του πολέμου. Όμως στην πραγματικότητα αφορά μια διαφοροποίηση της εν δυνάμει απειλής (όπως και των μεθόδων αντιμετώπισης της), απόρροια ενός πλήθους κοινωνικοπολιτικών παραγόντων (ανεξέλεγκτη μετανάστευση, λαθρεμπόριο όπλων, «πρόσβαση» μεμονωμένων ατόμων ή τρομοκρατικών ομάδων στη σύγχρονη τεχνολογία κ.ο.κ.). Κοινώς καταδεικνύεται η πολυσύνθετη και πολυδιάστατη εικόνα του μελλοντικού θεάτρου επιχειρήσεων, καθώς η υβριδική απειλή χρησιμοποιεί όλο το φάσμα του σύγχρονου πολέμου, πέραν του συμβατικού. Συνεπώς οι βασικές αρχές του πολέμου παραμένουν αμετάβλητες, αλλά διαφοροποιείται η «μορφή» της απειλής και των απαιτούμενων τακτικών αντιμετώπισης της, ενώ σήμερα βρισκόμαστε στο μεταίχμιο εφαρμογής ενός νέου Δόγματος – Μορφής Επιχειρήσεων από τις Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις, το οποίο έρχεται ως απάντηση στις υβριδικές απειλές, επεκτείνοντας τους παράλληλους τομείς δράσης κατά έναν.

Τα Χαρακτηριστικά του Μη γραμμικού Πολέμου και η Αντίδραση του ΝΑΤΟ.

Επανερχόμενοι στο υπό ανάπτυξη ζήτημα, μπορούμε να επισημάνουμε εξαρχής ως προσδιοριστικά χαρακτηριστικά του H.W. την περιπλοκότητα, την ευελιξία, τη ρευστότητα, και το «ακανόνιστο» της μορφής της απειλής, τη συνδυαστική χρήση συμβατικών και ανορθόδοξων τακτικών-μεθόδων, τη χρήση όπλων προηγμένης τεχνολογίας από παραστρατιωτικούς (που μέχρι προσφάτως εντάσσονταν αποκλειστικά στα κρατικά οπλοστάσια), ενώ ως «χώροι» διεξαγωγής της υβριδικής μάχης θεωρούνται παράλληλα το κλασσικό πεδίο αντιπαράθεσης, ο αυτόχθονος πληθυσμός πλησίον του οποίου λαμβάνει χώρα η σύγκρουση (π.χ. σε ρόλο πληροφοριοδότη, πολιτοφυλακής κ.ο.κ.) καθώς επίσης και η διεθνής κοινότητα. Με βάση τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά, είναι πρόδηλη η ταύτιση «εν πολλοίς» μεταξύ των εννοιών ασύμμετρες απειλές και υβριδικές επιχειρήσεις.
Στη διάρκεια της συνδιάσκεψης του Ν.Α.Τ.Ο. στην Ουαλία (4 και 5 Σεπτεμβρίου 2014), εξετάστηκαν οι υβριδικές επιχειρήσεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας (μεταξύ μιας διευρυμένης και πολυποίκιλης ατζέντας θεμάτων), αποτέλεσμα των οποίων ήταν μια ολοκληρωμένη «δέσμη» μέτρων για την αντιμετώπιση των προαναφερθέντων απειλών, γνωστή και ως Readiness Action Plan. To NATO ανακοίνωσε τη σύσταση μιας δύναμης υψηλής ετοιμότητας (VJTF-Very High Joint Task Force), η οποία θα δύνατο να αναπτύξει αεροπορικές, χερσαίες και ναυτικές δυνάμεις εντός 48 ωρών από την εντολή ενεργοποίησης της, ώστε να εμπεδωθεί το κλίμα ασφάλειας κυρίως στις βαλτικές δημοκρατίες, και να ισχυροποιηθεί η αποτρεπτική εικόνα της Συμμαχίας. Παραλλήλως διακηρύχτηκε η υιοθέτηση μιας νέας βασικής αποστολής για τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, η περίπτωση αντιμετώπισης κυβερνο-απειλών, γνωστή και ως Enhanced Cyber Defense Policy. Το ΝΑΤΟ κατέστησε σαφές ότι τυχόν κυβερνοεπίθεση κατά μέλους της Συμμαχίας, θα εκληφθεί ως επιθετική ενέργεια και η αντίδραση δεν θα περιορίζονταν αποκλειστικά στον κυβερνοχώρο. Οι αποφάσεις άρχισαν να υλοποιούνται άμεσα, με πρώτο μέτρο την ανάπτυξη συμμαχικών αεροπορικών δυνάμεων σε αεροπορικές βάσεις της Πολωνίας και των βαλτικών δημοκρατιών.

(συνέχεια του άρθρου στην επόμενη δημοσίευση)

Παούνης Νικόλαος
Βαλκανιολόγος, Διεθνολόγος Msc
Ερευνητής ΕΚΕΟ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ:

1)Bettina Renz: Russia and Hybrid Warfare. Contemporary Politics. Vol 22. 25 June 2016.
2)Dervishi Lejdi: NATO’s Evolution. From Conventional to Hybrid Warfare. University of Sienna. 2015.
3)Fleming Brian (Major of the U.S. Army). The Hybrid Threat Concept. Contemporary War, Military Planning and the Advent of Unrestricted Operational Art. School of Advanced Military Studies. U.S. Army Command and General Staff College. Kansas 2011.
4)Franke Ulrik: War by Non-Military Means. Understanding Russian Information Warfare. March 2015.
5)Galleoti Mark: Hybrid War or Gibridnaya Voina? Getting Russia’s Non Linear Military Challenge Right. Mayak Intelligence. 2016.
6)Harel Amos, Issacharoff Avi: 34 Days. Israel, Hezbollah and the War in Lebanon. St. Martin’s Press.2009.
7)Hoffman Frank. Conflict in the 21st Century. The Rise of Hybrid War. Potomac Institute for Policy Studies. 2007.
8)Manworing Max: The Complexity of Modern Assymetric Warfare. University of Oklahoma Press. 2012.
9)NATO. Wales Summit Declaration. Issued by the Heads of State and Government Participating in the meeting of the North Atlantic Council in Wales. 05 Σεπτεμβρίου 2014.
10)Williamson Murray, Peter Mansoor: Hybrid Warfare. Fighting Complex Opponents from the Ancient World to the Present. Cambridge University Press. Jul 2012.
11)Παούνης Νικόλαος: Πόλεμος του Λιβάνου (Ιούλιος-Αύγουστος 2006), Πολύτιμα Συμπεράσματα από την Πύρρειο Νίκη του Ισραήλ. Περιοδικό Στρατηγική. Τεύχος 205. Οκτώβριος 2011.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε Τετάρτη, Ιούνιος 28th, 2017 στις 11:42 στην κατηγορία ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια χρησιμοποιώντας το RSS 2.0 feed. Τα σχόλια είναι κλειστά, αλλά μπορείς να αφήσεις ένα trackback από το site σου.