Βόμβα Υδρογόνου Θερμοπυρηνικό ΌπλοΠριν λίγα χρόνια έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 95 ετών ο Έντουαρντ Τέλλερ (Edward Teller), γνωστός σε όλους ως “ο πατέρας της βόμβας υδρογόνου”

Η εικόνα που έχει ο μέσος πολίτης για τον Δρ. Τέλλερ είναι αυτή που οι διάφορες οργανώσεις για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων έχουν καλλιεργήσει, δηλαδή του πολεμοχαρούς και ανήθικου που στιγμάτισε με την παρουσία του την παγκόσμια επιστήμη.

Η ενασχόλησή μου με την πυρηνική αστροφυσική και τη φυσική των πυρηνικών όπλων με έφερε μοιραία σε στενή επαφή με τις εργασίες και το έργο του και θεωρώ υποχρέωσή μου να καταθέσω μερικές σκέψεις σε όσους Έλληνες  θα ήθελαν να δουν μια άλλη πτυχή του γνωστού επιστήμονα.

Ο Δρ.Έντουαρντ Τέλλερ γεννήθηκε σε μια μεσοαστική οικογένεια της Ουγγαρίας ενώ σπούδασε και εργάστηκε στη Γερμανία υπό την επίβλεψη του καθηγητή Βέρνερ Χάιζεμπεργκ (γνωστό από την αρχή της απροσδιοριστίας). Κατόπιν έφυγε από τη ναζιστική Γερμανία για να εργαστεί στη Δανία κοντά σε μια μεγαλοφυΐα της θεωρητικής φυσικής το Νίλς Μπόρ. Ήταν αυτός που οδήγησε με το αυτοκίνητό του τον Λέο Ζιλάρντ και Άλμπερτ Άΐνσταιν στο Ρούσβελτ για να τον πείσουν ότι αν οι ΗΠΑ δεν κατασκεύαζαν πρώτοι την πυρηνική βόμβα οι Γερμανοί και ο Χάιζεμπεργκ ίσως κέρδιζαν την πυρηνική κούρσα. Όπως θα πει ο ίδιος αργότερα, πήγε και αυτός εκεί όχι γιατί η άποψη του είχε καμία βαρύτητα στο Ρούσβελτ αλλά γιατί κανείς από τους άλλους δύο δεν ήξερε να οδηγεί!

Edward Teller

Dr. Edward Teller

Σε πολύ νεαρή ηλικία έχασε το δεξί του πόδι σε ένα οδικό ατύχημα και το βάδισμά του μαζί με τη βαριά του ουγγρική προφορά των αγγλικών άφηναν πίσω του μια μόνιμη εντύπωση. Ο Δρ.Τέλλερ δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατασκευή της πρώτης πυρηνικής βόμβας. Ο Δρ. Οπενχάιμερ (Διευθυντής του σχεδίου Μανχάταν που κατασκεύασε την πρώτη πυρηνική βόμβα) δεν τον συμπαθούσε ιδιαίτερα εξ’ αιτίας της εμμονής του Δρ. Τέλλερ με την συσκευή “Σούπερ” όπως αποκαλούσε την βόμβα Υδρογόνου. Ο Δρ. Τέλλερ πίστευε ότι το σχέδιο Μανχάταν έπρεπε εξ’αρχής να εστιαστεί στη θερμοπυρηνική έκρηξη και όχι στην έκρηξη σχάσης. Για το λόγο αυτό ο Δρ. Οπενχάιμερ έδωσε την διεύθυνση της ομάδας θεωρητικής φυσικής του σχεδίου Μανχάταν στον Δρ. Χάνς Μπίτε, ο οποίος έφερε σε πέρας το δύσκολο έργο της αρχιτεκτονικής της βόμβας.

Ο Δρ.Χάνς Μπίτε, ο οποίος είναι πλέον κάτοχος του βραβείου Νόμπελ στην πυρηνική αστροφυσική και πέθανε πρόσφατα, δεν συμπάθησε ποτέ τον Δρ.Τέλλερ. Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με τον Οπενχάιμερ, πίεσε την κυβέρνηση των ΗΠΑ να μη δεχτεί την πρόταση κατασκευής της βόμβας Υδρογόνου που ο Δρ.Τέλλερ είχε υποβάλλει. Όλες αυτές όμως οι προσπάθειες στοίχισαν την καριέρα του Οπενχάιμερ και δεν εμπόδισαν καθόλου το σχέδιο του Δρ.Τέλλερ το οποίο ενίσχυσε η ταχύτατη πυρηνικοποίηση της Ρωσίας.

Hans Bethe

Hans Bethe

Αφού λοιπόν ο αντίπαλός του ο Δρ.Οπενχάιμερ ανέλαβε μεταπολεμικά το εργαστήριο όπλων του Λός Άλαμος ο Δρ.Τέλλερ πέτυχε να ιδρύσει το δικό του εργαστήριο (γνωστό ως Λόρενς Λίβερμορ) το οποίο εστίασε αποκλειστικά στην κατασκευή της βόμβας υδρογόνου. Η βόμβα αυτή σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τον Δρ.Στάνισλαβ Ούλαμ του οποίου όμως η συνεισφορά επισκιάστηκε από την προσωπικότητα του Δρ.Τέλλερ. Κανείς άλλος αμερικανός επιστήμονας, ούτε ο ίδιος ο Οπενχάιμερ, δεν έλαβε τόσες τιμές και αξιώματα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του υπήρξε μόνιμος επιστημονικός σύμβουλος των προέδρων των ΗΠΑ σε θέματα όπλων υψηλής ενέργειας ενώ δίδαξε στα σημαντικότερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Για τους εντός των τειχών η σφραγίδα του Δρ.Τέλλερ ήταν προφανής σε όλα τα σημαντικά οπλικά επιτεύγματα των ΗΠΑ, τους πυρηνικούς πυραύλους υποβρυχίων, την αντιβαλλιστική ασπίδα, τα μίνι-πυρηνικά, τα μη θανατηφόρα όπλα. Το εργαστήριό του Δρ.Τέλλερ διέθετε επιστήμονες με την ειδικότητα “Διδάκτωρ Θανατολογίας”, με σκοπό την μεγιστοποίηση των θανατηφόρων αποτελεσμάτων των όπλων.

Ο Δρ.Έντουαρντ Τέλλερ προκαλούσε ανάμικτα αισθήματα δέους θαυμασμού και φόβου σε όποιον γνώριζε την ιδιότητά του. Όμως αν κανείς διαβάσει τις επιστημονικές του δημοσιεύσεις του και ιδιαίτερα αυτές που έκανε στην πυρηνική αστροφυσική θα διακρίνει μια μεγαλοφυΐα.

Robert Oppenheimer

J R Oppenheimer

Και ενώ οι ΗΠΑ αναθεματίζουν τους ανατολίτες οπλικούς επιστήμονες, ηρωοποιούν τους δικούς τους και τους προβάλουν ως υπόδειγμα. Μέσα στη θάλασσα των βραβείων που του έχει απονείμει η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μόλις ο πρόεδρος Μπους έμαθε ότι το τέλος του Δρ.Τελλερ ήταν θέμα λίγων εβδομάδων (λόγω βαρύτατου εγκεφαλικού) του απένειμε τη μεγαλύτερη διάκριση του αμερικανικού έθνους, το προεδρικό μετάλλιο της ελευθερίας. Λίγο καιρό πριν το θάνατό του ο Ούγγρος πρόεδρος του είχε απονείμει ένα αντίστοιχο μετάλλιο αποκαλώντας τον υπόδειγμα Ούγγρου επιστήμονα.

Η αλήθεια είναι ότι χωρίς αυτόν σήμερα οι ΗΠΑ θα είχαν μόνο ένα πυρηνικό οπλοστάσιο σχάσης όπως η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν. Η απώλεια του Δρ.Έντουαρντ Τέλλερ αφήνει σήμερα ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην πυρηνική φυσική ενώ, δεν μειώνει καθόλου τον κίνδυνο εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων όπως πολλοί ίσως βιαστούν να πιστέψουν. Η υποκρισία των μεγάλων δυνάμεων θα συνεχιστεί κατηγορώντας τις επίτοκες πυρηνικές χώρες, αλλά παράλληλα αναζητώντας τους πιο ικανούς θεωρητικούς φυσικούς για να δουλέψουν στα τρία μεγάλα εργαστήρια όπλων που διαθέτουν.

Ο καλύτερος τρόπος για να κλείσει αυτός ο επικήδειος είναι με τα ίδια τα λόγια του Δρ.Τέλλερ που είπε λίγο πριν το θάνατό του «Ότι έκανα το έκανα γιατί έπρεπε να γίνει. Αν κάποιοι το εκτιμήσουν και με θυμούνται τότε θα είμαι ικανοποιημένος…»

YouTube Preview Image


Κάντε ένα σχόλιο